فینتک باعث تغییرات زیادی در چهره صنعت مالی و بانکی شده که مزایایی زیادی هم با خود به همراه آورده و نحوه تعامل ما با سرویس‌های مالی را متحول کرده است.  این مزایا در جنبه‌های مختلف صنعت مالی و بانکی نظیر دسترسی‌پذیری، کارایی و راحتی مشهود بوده فرصت‌های جدیدی در اختیار افراد و کسب‌و‌کارها قرار می‌دهد. فناوری دیگری که باعث تحول در دید ما به دنیای فناوری‌های مالی شده، بلاکچین است. مفهوم بلاکچین که هم‌زمان با معرفی رمزارزها پا به عرصه وجود گذاشته و با محبوبیت این رمزارزها سر زبان‌ها افتاده، یکی از مفاهیم نوینی است که روح جدیدی به فضای دیجیتال بخشیده است. حالا اگر از فناوری بلاکچین در فینتک‌ها بهره ببریم چه اتفاقی می‌افتد؟ در تقاطع فینتک و بلاکچین چه چیزی منتظر ما ایستاده است؟

فینتک

قبل از بررسی تاثیر بلاکچین در فینتک، باید کمی با نقش فینتک‌ها آشنا باشیم. همان‌طور که گفتیم فینتک‌ها با مزایای زیادی که به همراه خود آورده‌اند، چهره صنعت مالی و بانکی را تغییر داده‌اند. برخی از مزایای فینتک را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

افزایش دسترسی‌پذیری

فینتک‌ها دسترسی به خدمات مالی را ساده‌تر کرده و موانعی که سابق بر این بین موسسه‌های مالی و کسب‌و‌کارها قرار داشته را برداشته‌اند. این دسترسی‌پذیر در قالب‌های زیر ممکن شده است:

شمول مالی

راهکارهای فینتکی به افرادی که در مناطق کمتر توسعه‌یافته و محروم قرار دارند، اجازه داده تا تنها با داشتن یک گوشی هوشمند و بدون نیاز به افتتاح حساب بانکی به سرویس‌های مالی و بانکی دسترسی داشته باشند.

دسترسی جهانی

پلتفرم‌های آنلاین و سیستمهای پرداخت دیجیتالی ایجاد و انجام تراکنش‌های بین‌المللی را ممکن ساخته و تجارت‌ جهانی را توسعه داده‌اند.

کمک به افراد بدون بانک

نوآوری‌های فینتکی برای افرادی که سابق بر این به سیستم‌های مالی سنتی دسترسی نداشته‌اند، فرصت‌های جدیدی پدید آورده تا بتوانند فعالیت‌های اقتصادی انجام دهند.

بهبود کارایی

فینتک‌ها بسیاری از فرایندهای مالی را بهبود بخشیده و با کاهش زمان و هزینه به مشتریان کمک می‌کنند. به کمک فینتک‌ها اکنون پرداخت‌های دیجیتالی، انتقال وجه فرد‌به‌فرد و انتقال وجه آنی سریع‌تر از همیشه انجام می‌شوند. همچنین ورود ربات‌های مشاور فرایند تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری اتوماسیون کرده و الگوریتم‌های هوش مصنوعی پیشرفته با تحلیل داده‌ها، احتمال بروز خطای انسانی را کاهش می‌دهند. علاوه‌ بر این، مستندسازی دیجیتالی و فرایندهای احراز هویت آنلاین نیاز به مصرف کاغذ را کاهش داده و به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند.

راحتی و راهبرد اول مشتری

فینتک‌ها توجه بسیار زیادی به تجربه کاربری دارند و راهکارهای آن‌ها مبتنی بر تسهیل فرایندها برای مشتریان است. برای مثال:

اپلیکیشن‌ها و بانکداری موبایلی

اپلیکیشن‌ها امکان دسترسی ۲۴ ساعته به حساب‌های بانکی را ایجاد کرده و به کاربران اجازه می‌دهند تا عملیات‌های بانکی گوناگون مانند دریافت موجودی، انتقال وجه و مدیریت سرمایه را هر جایی که هستند، به راحتی انجام دهند.

کیف پول‌های دیجیتالی

کیف پول‌های دیجیتالی و یک راه مطمین برای انجام پرداخت‌های آنلاین و درون‌برنامه‌ای هستند که نیاز به کارت اعتباری و پول نقد را کاهش داده‌اند.

سرویس‌های شخصی‌سازی‌شده

پلتفرم‌های فینتکی از تحلیل داده‌ها برای پیاده‌سازی راهکارهای شخصی‌سازی‌شده متناسب با نیازها و خواسته‌های هر فرد یا کسب‌و‌کار بهره می‌برند.

سادگی استفاده

رابط‌های کاربری کاربرپسند و طراحی‌های هوشمندانه باعث شده تا اشخاص با هر سطح از دانش فنی بتوانند به راحتی از اپلیکیشن‌ها و راهکارهای فینتکی استفاده کنند.

بهبود امنیت و جلوگیری از کلاهبرداری

راهکارهای فینتکی از اقدامات امنیتی پیشرفته مانند احراز هویت (بیومتریک، دو عاملی و…) و فناوری بلاکچین برای محافظت از داده‌های حساس کاربران استفاده می‌کنند.

مزایای فینتک‌ها حوزه‌های گوناگونی را پوشش می‌دهند و هم‌گام با رشد و تکامل فینتک، تاثیر آن بر اشخاص، کسب‌وکارها و به طور کلی صنعت مالی و بانکی نیز افزایش پیدا می‌کند. اما نقش بلاکچین در فینتک‌ها چیست؟

فناوری بلاکچین

فناوری بلاکچین به عنوان یک فناوری انقلابی با ظرفیت تغییر در نحوه انجام تراکنش‌ها، مدیریت داده‌ها و ایجاد اعتماد ظهور کرده است. در ادامه برخی ویژگی‌های کلیدی بلاکچین، سازوکار عملیاتی و ظرفیت‌های استفاده فراتر از رمرزارزهای این فناوری را معرفی می‌کنیم.

ویژگی‌های کلیدی بلاکچین

در مجموع، بلاکچین یک پایگاه داده غیرمتمرکز و توزیع‌شده است که تراکنش‌ها را به صورت امن و شفاف ثبت می‌کند. از جمله ویژگی‌های اصلی این فناوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

غیرمتمرکز بودن

بر خلاف سیستم‌های سنتی متمرکز، بلاکچین روی شبکه‌ای از کامپیوترها کار می‌کند که هر کدام یک کپی از پایگاه داده را نگه می‌دارند. این مدل غیرمتمرکز، نیاز به یک متصدی متمرکز را از بین برده و ضمن کاهش خطر از بین رفتن داده‌ها (در صورت نفوذ امنیتی یا اشتباه انسانی)، امنیت را نیز افزایش می‌دهد.

تغییرناپذیری

تراکنش‌های ثبت‌شده روی یک بلاکچین به صورت رمزنگاری‌شده به یکدیگر متصل بوده و امکان تغییر تاریخچه تراکنش‌ها را از بین می‌برد. وقتی یک تراکنش‌ در یک بلوک قرار گرفته و با زنجیر متصل شود، دیگر یک بخش دائمی از پایگاه داده خواهد بود.

شفافیت

تمام مشارکت کنندگان در شبکه بلاکچین می‌توانند تراکنش‌ها را دیده و تایید کنند. با وجود این که جزییات تراکنش‌ها قابل رویت است، اما هویت مشارکت‌کنندگان مخفی مانده و ضمن امکان تایید عمومی، حریم خصوصی کاربران حفظ می‌شود.

بلاکچین چطور کار می‌کند؟

درک نحوه سازوکار بلاکچین شامل درک فرایندها و اجزای زیر است:

بلوک‌ها

تراکنش‌ها به صورت گروهی در بلوک‌ها قرار می‌‌گیرند که هر کدام شامل تعداد مشخصی سند است. هر بلوک حاوی یک مشخصه یکتا (هش یا hash) است که به هش بلوک قبلی ارتباط دارد با یکدیگر یک ترتیب زمانی ایجاد می‌کنند.

گره‌ها (Nodes)

گره‌ها کامپیوترها یا دستگاه‌هایی هستند که در شبکه بلاکچین مشارکت می‌کنند. گره‌ها وظیفه تایید و ثبت تراکنش‌ها و حفظ یک کپی از کل پایگاه داده را بر عهده دارند. گره‌ها قبل از اضافه کردن سند به بلوک برای تایید اصالت تراکنش با یکدیگر همکاری می‌‌کنند.

سازوکارهای اجماع

سازوکارهای اجماع پروتکل‌هایی هستند که اجماع نظر در مورد اصالت یک تراکنش بین گره‌ها را ممکن می‌سازند. محبوب‌ترین سازوکارها شامل تایید کار (Proof of Work) و تایید سهام (Proof of Stake) است که مشارکت‌کنندگان را ترغیب می‌کند اصالت تراکنش‌ها را تایید کرده و تمامیت شبکه را حفظ کنند.

تقاطع فینتک و بلاکچین

همگرایی فناوری‌های فینتک و بلاکچین باعث ایجاد موجی از نوآوری‌هایی شده که چشم‌انداز صنعت مالی را تغییر داده است. ترکیب این دو می‌تواند با افزایش امنیت و ساده‌سازی فرایندها فرصت‌های جدیدی در صنعت مالی پدید بیاورد. در ادامه به نقش بلاکچین در بهبود امنیت می‌پردازیم و مثال‌هایی از راهکارهای فینتکی که توسط بلاکچین ممکن شده‌اند را بررسی می‌کنیم.

نقاط اشتراک

فینتک و بلاکچین اهداف مشترکی را در قالب کارایی، سادگی و امنیت دنبال می‌کنند. این نقاط مشترک طیف گسترده‌ای از کاربردها را ممک ساخته است:

پرداخت‌های دیجیتالی

بلاکچین پرداخت‌ها و حواله‌های بین‌المللی را ممکن ساخته و هزینه کارمزد تراکنش را کاهش می‌دهند. فینتک‌ها نیز با ارائه رابط کاربری کاربرپسند و تراکنش‌های یکپارچه به تسهیل روند انجام پرداخت‌ها کمک می‌کنند.

احراز هویت

استارتاپ‌های فینتکی در حال کاوش راهکارهای مبتنی بر بلاکچین هستند تا به کمک آن‌ها بتوانند سازوکارهای احراز هویت مستقل را ایجاد کرده و به کاربران اجازه دهند ضمن دسترسی به سرویس‌های مالی، از اطلاعات خود آن‌طور که می‌خواهند، محافظت کنند.

قراردهای هوشمند

شرکت‌های فینتک با یکپارچه‌سازی قابلیت‌های قرارداد هوشمند در سرویس‌های بیمه و وام، فرایندها را خودکار کرده و نیاز به قراردهای کاغذی را از بین برده‌اند.

توکن‌سازی دارایی‌ها

بلاکچین به پلتفرم‌های فینتک اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دنیای واقعی را تبدیل به توکن کرده و مالیکت جزیی را ممکن کرده‌اند.

بهبود امنیت و کاهش کلاهبرداری

تاثیر بلاکچین در امینت عمیق بوده و با ارائه ویژگی‌هایی نظیر اسناد غیر قابل تغییر، شفافیت، و رمزنگاری محافظت از داده‌ها را بهبود بخشید و احتمال کلاهبرداری را کاهش می‌دهند.

مثال‌هایی از راهکارهای نوآورانه فینتک و بلاکچین

برخی از شرکت‌ها و استارتاپ‌ها با موفقیت از فناوری بلاکچین به نفع خود بهره برده‌اند که در ادامه برخی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

شرکت Ripple

ریپل یک شرکت فینتک است که از بلاکچین برای انجام پرداخت‌ها و حواله‌های بین‌المللی بهره می‌برد. 

شرکت Securitize

سیکیورتایز یک پلتفرم فینتکی است که از بلاکچین برای مدیریت و صدور تضمین‌های دیجیتالی استفاده می‌کند. این شرکت به کاربران اجازه می دهد تا دارایی‌های موجود در دنیای واقعی نظیر املاک را توکن‌سازی کرده و با ایجاد امکان مالیکت جزیی، به کاربران خود کمک می‌کند تا سرمایه‌گذاری کنند.

شرکت Bitbond

بیت‌باند یک شرکت فینتکی است که از بلاکچین برای ارائه وام‌های خرد کسب‌و‌کاری به کارآفرینان بهره می‌برد. این پلتفرم وام‌گیرندگان را به وام‌دهندگان متصل کرده و افراد می‌توانند بر اساس تراکنش‌های مبتنی بر بلاکچین سود کسب کنند.

تقاطع بلاکچین و فینتک اول راه است

در صنعت پویای مالی و بانکی، دو فناوری پیشگامانه فینتک و بلاکچین ظهور کرده‌اند که بستر تغییرات مهم و اساسی در این صنعت هستند. همان‌طور که در این پست اشاره کردیم، ترکیب این دو فناوری به روش‌های مختلف امکان ایجاد انقلاب در صنعت مالی و بانکی را دارد. مسیر پیش رو بیش از هر زمان هیجان‌انگیز است و پیش‌بینی‌ها برای نوآوری‌ به کمک این دو فناوری بحث‌های زیادی در محافل مالی ایجاد کرده است. باید منتظر ماند و دید که دنیای پیش رو برای ما چه برنامه‌ای تدارک دیده است.