چشم‌انداز بانک‌داری در سال ۱۴۰۲: نئوبانک‌ها و بانک‌داری باز در حال رشد
صنعت بانک‌داری یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد هر کشوری است که پویایی و سلامت آن می‌تواند تاثیر چشمگیری بر صنایع دیگر و به طور کلی، نظام اقتصادی داشته باشد. سال گذشته بانک‌ها فراز و نشیب‌های مختلفی را پشت سر گذاشته و تحولات مختلفی را تجربه کردند. اما سال پیش رو چگونه خواهد بود؟ با وجود اتفاقاتی که سال گذشته در زیست‌بوم دیحیتال و فضای کسب‌وکاری کشور رخ داد، امسال باید منتظر چه رخدادهایی باشیم؟
مهم‌ترین اتفاقات ایران و جهان در حوزه بانک‌داری
قبل از این که به بررسی چشم‌انداز بانک‌داری در سال ۱۴۰۲ بپردازیم، با هم مروری داریم بر اتفاقات مهمی که طی سال گذشته صنعت بانک‌داری ایران و جهان را تحت تاثیر قرار داده است:
در ایران
- تلاش برای افزایش جذابیت‌های بازار پول با انتشار اوراق گواهی سپرده مدت‌دار توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری
- اقدامات بانک مرکزی برای تسهیل تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌ها
- ادامه و تعمیق تحریم‌های ایالات متحده علیه سیستم بانک‌داری ایران
- اقدامات بانک مرکزی در جهت کنترل رشد نقدینگی
- توسعه نئوبانک‌ها
- ادامه روند افزایشی نرخ تورم
در جهان
- ادامه جنگ اوکراین و تورم افسارگسیخته
- اقدام دولت ایالات متحده برای کنترل نرخ بهره که منجر به ورشکستگی بانک‌های سیلیکون ولی و Signature شد
- ادامه حرکت بانک‌های بزرگ به سمت بانک‌داری باز
- ظهور کسب‌و کارهای جدید که با کمک فناوری به توسعه خدمات بانک‌داری پرداختند
- سخت‌گیری و نظارت بیشتر قانون‌گذاران اتحادیه اروپا بر سیستم‌های بانک‌داری فعال در این ناحیه
- تغییر روند عملیاتی بانک‌ها برای هم‌گام شدن با تحولات دیجیتال در عرصه بانک‌داری
چشم‌انداز بانک‌داری در سال ۱۴۰۲ و شرایط نئوبانک‌ها
با وجود اقدامات بانک مرکزی برای نظارت بیشتر بر فعالیت‌های بانک‌ها و رشد نقدینگی، همچنان موانعی مانند تحریم‌های سخت‌گیرانه، تلاطم بازار مالی ناشی از کاهش ارزش پول ملی و سوء استفاده اشخاص حقیقی و حقوقی از ضعف‌های موجود در نظام بانکی باعث شده است سیستم بانک‌داری نتواند آن‌طور که باید رشد کند. اما انتظار می‌رود با ادامه اقدامات بانک مرکزی در راستای نظارت بیشتر بر بازار مالی و پولی، این موانع کمتر شوند. نزدیکی سیستم بانک‌داری ایران و روسیه و چین در نتیجه تحریم‌ها نیز می‌تواند کمی از بار سنگین تحریم‌ها بر دوش سیستم بانک‌داری بکاهد.
همچنین با تغییر بازه سنی مشتریان و نسل جدید کاربران، تلاش بانک‌ها برای رشد و توسعه نئوبانک‌ها افزایش پیدا کرده است. برای مثال بانک پاسارگاد با ویپاد و بانک سامان با بلوبانک در این زمینه گام‌های مهمی برداشته‌اند. هر کدام از این نئوبانک‌ها با توسعه خدمات جدید و تسهیل دریافت اعتبارهای خرد تلاش کرده‌اند تا سهم خود در بازار افزایش دهند.
اپلیکیشن‌های مالی و پرداختی نظیر دیجی‌پی و پی‌پاد نیز سال گذشته رشد خوبی را تجربه کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود طی سال جاری این ردش ادامه پیدا کند. انتشار گزارش دیجی‌پی و مقایسه آن با گزارش سال قبل نشان می دهد که بازار اعتبارهای خرد و BNPL به شدت داغ است. شما می‌توانید مقایسه کامل این گزارش‌ها در لینک زیر مطالعه کنید.
نسبت تسهیلات غیر جاری به تسهیلات اعطایی بانک‌ها
تسهیلات غیر جاری تسهیلاتی هستند که طبق قرار بانک دارای پرداخت‌های بلندمدت بوده و یا احتمال بازپرداخت آن‌ها بسیار پایین است. به طور کلی در مواقعی که بحران مالی یا تورم ناگهانی اتفاق می‌افتد، احتمال بازپرداخت و در نتیجه افزایش نسبت تسهیلات غیر جاری یا NPL ( مخفف عبارت Non-performing loans) افزایش پیدا می‌کند.
نسب پایین NPL به کل تسهیلات اعطایی یکی از معیارهای مهم سلامت سیستم بانکی است. به طور کلی عدد زیر ۶ درصد برای NPL مناسب تلقی شده و گواه بر کارآمدی آن سیستم است. سال گذشته برخی بانک‌ها با تغییر سیاست‌های خود در راستای اعطای تسهیلات خرد کوتاه مدت از طریق نئوبانک‌ها یا فینتکها، گام مهمی برای کاهش این نسبت برداشته‌اند. این در حالی که است که بانک‌های سنتی که هنوز به طور جدی وارد عرصه دیجیتال نشده‌اند، کماکان با این مووضع دست و پنجه نرم می‌کنند.
بانک‌داری باز و بانک‌های ایران
حرکت جهانی به سمت بانک‌داری باز سرعت بیشتری پیدا کرده است و با وجود این که بانک‌های سنتی سابق بر این فینتکها را رقیب خود می‌پنداشتند، اکنون متوجه شده‌اند که آینده بانک‌داری در اختیار فینتکها و نئوبانک‌ها است. در حال حاضر بانک‌های بزرگی نظیر جی‌پی‌مورگان با تاسیس و توسعه واحدهای فینتک خود، تلاش می‌کنند تا جای پای خود در این بازار را تحکیم کنند.
در کشور ما نیز بحث‌های مربوط به بانک‌داری باز بیش از پیش گسترش پیدا کرده است و بانک‌ها با جدیت بیشتری این ترند جهانی را دنبال می‌کنند. از سوی دیگر با وجود سال سختی که زیست‌بوم دیجیتال کشور پشت سر گذاشت، فینتکها وضعیت مناسبی را تجربه کردند. از این رو پیش‌بینی می‌شود با جدی‌تر شدن بحث بانک‌داری باز و داده باز و ورود قانون‌گذاران به این عرصه، تمایل کسب‌و‌کارها برای فعالیت در این حوزه افزایش پیدا کند.
روزنه‌های امید در نظام بانکی
با وجود تلاطم بازار مالی در سال گذشته، بهبود روابط دوجانبه، گسترش فناروی‌های دیجیتالی و حرکت بانک‌داری به سمت بانک‌داری باز از جمله مواردی هستند که می‌توانند چشم‌انداز بانک‌داری در سال ۱۴۰۲ را بهبود ببخشند. هرچند کشور ما در شرایطی قرار دارد که آبستن حوادث ناگهانی بسیاری است، اما امید می‌رود قانون‌گذاران و مجریان نظیر بانک مرکزی با تصمیم‌های بهتر در حوزه بانکی بتوانند تاثیر این حوادث را (در صورت بروز) کاهش دهند.
گسترش نئوبانک‌ها و فینتکها که بیشتر مقبول نسل جدید جوانان و نوجوانان هستند و تغییر بازه سنی کاربران و مشتریان، باعث شده تا نظام بانکی از رخوت قدیمی خود بیرون آمده و هم‌پا با فینتکها به توسعه خدمات جدید و بهبود تجربه کاربری بپردازند.
در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذارید
